Welke kleding draagt een Israëli? Een beetje een aparte vraag misschien. Ondertussen denk ik dat veel lezers niet verlegen zitten om een antwoord. Een Joodse Israëli draagt een zwart pak, een witte blouse en een grote zwarte hoed. Immers, dat is het beeld dat in onder andere de media tot ons komt.

De menselijke geest heeft vaak behoefte aan duidelijkheid. Iets is goed of fout, zwart of wit. Een dergelijke rigide houding is efficiënt. We hoeven aan iets of iemand weinig woorden ‘vuil te maken’. Ondertussen voedt het clichés en doodt het de nuance.

Dat geldt ook voor de vraag ‘Welke kleding draagt een Israëli?’. Een Joodse vriendin tikte mij ooit terecht op de vingers. ‘Waarom’, zo vroeg zij, ‘plaatsen jullie op je website altijd foto’s van ultraorthodoxe Joden? Als ik iets over Nederlandse christenen schrijf, plaats ik toch ook niet een foto van een dame in Staphorster klederdracht op weg naar de kerk?’

U begrijpt, sinds die opmerking kan ik niet zomaar meer een willekeurige foto bij een artikel plaatsen en ben ik naarstig op zoek naar foto’s die recht doen aan de veelkleurigheid van het Jodendom. Immers, zeker als het gaat om mensen moeten we voorzichtig zijn met clichés.

Ondertussen bracht een gesprekje met de schoenmaker mij toch weer aan het twijfelen. Mijn zoon had nieuwe schoenen nodig. Zijn vorige schoeisel was tot op de draad versleten. Weggooien was er echter niet bij. De schoenen liepen zo lekker dat hij er maar geen afstand van kon doen (en dan te bedenken dat het al tweedehandsjes waren…)

Het krijgen van nieuwe schoenen is voor een kind meestal een feest. In dit geval lag het echter gecompliceerd. Immers, nieuwe schoenen betekende dat zoonlief afscheid zou moeten nemen van zijn favoriete oude schoeisel. En dat liet hij niet zomaar gebeuren. Zijn voorwaarde: ‘Ik wil wel nieuwe schoenen als het maar hetzelfde model is.’

Normaal gesproken weiger ik om met kinderen te onderhandelen over dingen die gewoon moeten. In dit geval ging ik echter schoorvoetend akkoord. Vooral ook omdat de voorgestelde deal niet te veel gevraagd was. In Israël struikel je namelijk over de gewenste schoenen – niet letterlijk uiteraard.

Tijdens het kopen van de schoenen raakte ik aan de praat met de verkoper. Hij wist me te vertellen dat mijn zoon bepaald niet de enige is die hecht aan het bewuste model schoen. Vorig jaar waren er, zo beweerde de verkoper, in Israël maar liefst 5 miljoen exemplaren van verkocht. Mocht iedere koper één paar schoenen hebben gekocht, dan betekent dat dat omgerekend meer dan de helft van de 9 miljoen Israëli vorig jaar een dergelijke schoen heeft gekocht.

Ik twijfel sterk of ik de schoenverkoper op zijn bruine ogen kan geloven, feit is wel dat mijn zoon bepaald niet de enige Israëli is die op Blundstones loopt – want over die schoenen gaat het. Wie weleens in Israël is geweest, zal ze herkennen. Het betreft de leren enkellaarsjes; instappers zonder verdere poeha.

In Nederland ben ik ze nog niet veel tegengekomen. Daarvoor zijn de schoenen misschien net iets te grof en te onmodieus. Het schijnt dat ze oorspronkelijk ook bedoeld zijn voor agrariërs en bouwvakkers. Een Israëli heeft daar echter geen boodschap aan. Waarom zou horloges replica je een kledingstuk niet dragen als het lekker zit en ook nog eens lang meegaat?

Ook mijn winterschoenen zijn versleten. In de schoenenwinkel moest ik er daarom ook aan geloven. Het was wel even wennen toen ik een setje Blundstones aantrok. De schoenen zijn grof, groot en inderdaad bepaald niet modieus. Het enthousiasme van miljoenen Israëli trok me echter over de streep. Ook ik loop sinds kort op Blundstones.

Ik begon deze column met een vraag: Welke kleding draagt een Israëli? Inderdaad, slechts een minderheid draagt een zwart pak, een witte blouse en een grote zwarte hoed. Voor de meerderheid geldt echter wél dat ze Blundstones hebben, of ooit hebben gehad. Nu wachten op het moment dat de schoenen ook in Nederland trendy worden.

Een beetje verbaast was ik wel toen ik de folder aantrof in mijn brievenbus. Het was een schrijven van de burgerlijke gemeente Jeruzalem. Dat had ik allerminst verwacht. Het was namelijk een overzicht van de tijden waarop de sabbat begint én waar in de stad de ‘mikwes’ te vinden zijn.

Het is fijn om te weten wanneer de sabbat begint, zeker als je in Jeruzalem woont. Een dergelijk overzicht is daarom functioneel. De folder bevatte echter ook een ‘preek’. Er werd in een enkele zin benadrukt dat het van belang is om de sabbatskaarsen tijdig aan te steken, ‘zodat de sabbat niet ontheiligd wordt.’

En dan de ‘mikwes’. Mikwes zijn Joods-rituele baden. Na bijvoorbeeld hun menstruatie dienen vrouwen zich daarin te baden. Tal van synagogen beschikken over een dergelijke voorziening, zo leert het gemeentelijke overzicht.

De sabbat, synagogen, mikwes. Het hoort er in Israël allemaal bij. Het zijn zaken die onlosmakelijk met het Jodendom verbonden zijn en die je hier daarom ook verwacht. Wat mij ondertussen wel wat verbaast is dat de gemeente Jeruzalem het ogenschijnlijk als haar taak beschouwd haar onderdanen te informeren als het gaat om dergelijke Joodse ‘identity markers’.

Een rechtgeaarde Nederlandse theocraat ziet het al helemaal voor zich. Een gemeentelijke folder waarin te lezen staat hoe laat de jeugd op zaterdagavond thuis moet zijn om te voorkomen dat de zondag wordt ontheiligd én waarin wordt aangegeven waar je als burger op zondag moet zijn voor een verantwoorde preek.

U voelt wel aan: het is in de Nederlandse context te mooi om waar te zijn. Een dergelijke folder zou binnen de kortste keren leiden tot Kamervragen. Ik hoor het bepaalde politici al zeggen: ‘Het is niet van deze tijd, mevrouw de voorzitter, dat een burgerlijke gemeente op kosten van de belastingbetaler religieuze propaganda verspreidt.’

Zo niet in Israël. De folder zal ongetwijfeld hebben geleid tot enkele boze brieven en mails aan het adres van het stadhuis. Tot een politieke rel heeft het echter niet geleid. Sterker nog, zeker de helft van de inwoners van Jeruzalem zal de folder goedkeurend in ontvangst hebben genomen. Een religieuze burgemeester is wat waard.

Scheiding van kerk en staat of zo je wilt scheiding van synagoge en staat; het is in Nederland een min of meer heilig principe. Voor Israël geldt dat in veel mindere mate.

Daarvoor zijn verschillende redenen aan te wijzen. Zo geldt voor een Jood dat etniciteit en religie vaak bij elkaar horen. Vandaar bijvoorbeeld het grote onbegrip over een fenomeen als ‘messiaanse Jood’. ‘Hoe kun je als Jood nu in Jezus geloven? Of je bent christen of je bent Jood’, zo klinkt het vaak. Een ‘christelijke Nederlander’ of een ‘Joodse Nederlander’; het kan daarentegen in Nederland allemaal en is bepaald geen issue.

Een andere reden is politiek van aard. In Israël is de ambtenarij, veel meer dan in Nederland, gepolitiseerd. Een nieuwe burgemeester betekent daarom ook de komst van nieuwe ambtenaren op hoge posities. En uiteraard zijn dat ambtenaren die heel goed weten wat de nieuwe burgemeester wil.

De huidige burgemeester van Jeruzalem, Moshe Lion, draagt de ambtsketting zo’n drie jaar. Ik kan hem als burger van de stad niet echt betrappen op stevige politieke uitglijders. We leiden als inwoners van Jeruzalem wat dat betreft replica patek philippe zogezegd een ‘stil en gerust leven’.

Dat burgemeester Lion ondertussen met een folder de religieuze kaart wat expliciet uitspeelt, vergeef ik hem graag. De vorige burgemeestersverkiezingen waren ongemeen spannend. Ik begrijp dat het voor hem, met het oog op nieuwe verkiezingen, belangrijk is om de grote Joods-orthodoxe community te vriend te houden.

Nog even over de folder. Ik kan de burgemeester niet beloven dat ik me altijd zal houden aan het sabbatsrooster. Ondertussen herinnert de folder me wel weer aan het uitgesproken religieuze karakter van mijn woonplaats. Als goede buur zal ik daar bij het plannen van activiteiten rekening mee houden. Een Jood een Jood.