Sjofar
De sjofar speelt een belangrijke rol op Rosj Hasjana, Joods nieuwjaar. Normaal klinkt het geluid van de ramshoorn in de synagoge. Dit jaar vonden veel diensten in de openlucht plaats. Er zal daarom bijna geen plek in Jeruzalem zijn geweest waar het nasale geluid niet doordrong.
Je zou het geluid van de ramshoorn kunnen typeren als een startschot. Het markeert het begin van de ‘Tien dagen van bekering’ (‘Aseret Yemei Teshuva’). Volgens de Joodse traditie opent God op Joods nieuwjaar de levensboeken en noteert hij Zijn plannen met de levens van ieder individu voor het komend jaar. De gedachte is dat Hij dat in eerste instantie doet met potlood; de voornemens zijn nog veranderbaar. Zijn definitieve besluit wordt genomen op Jom Kipoer (Grote Verzoendag).
De tien dagen tussen Rosj Hasjana en Jom Kipoer gelden als een periode van bezinning, boetedoening en bekering. Mensen vragen elkaar om vergeving, vernederen zich voor God en onthouden zich van vormen van genot. Op straat klinkt ondertussen regelmatig de inhoudsvolle groet: ‘Een goede inschrijving’ [in het boek van God].
De tien dagen van bekering hebben dit jaar een extra dimensie. Immers, terwijl de ramshoorn op Rosj Hasjana klonk, vochten tientallen coronapatiënten in de Israëlische ziekenhuizen voor hun leven. Rosj Hasjana was voor het coronavirus geen rustdag. Onzichtbaar en genadeloos vreet het virus zich een weg door de Israëlische samenleving. Ziekenhuizen liggen bomvol, sterftecijfers pieken.
Een aanzienlijk deel van de religieuze Israëli beschouwt het virus als een straf van God, zo blijkt uit onderzoek. Het is aantrekkelijk om in dat geval het wetteloze en zedeloze gedrag van veel seculiere Israëli aan te wijzen als oorzaak. Of het coronavirus daarmee verklaard kan worden, is echter nog maar de vraag. Het is immers opvallend dat uitgerekend het ultraorthodoxe volksdeel bovengemiddeld zwaar wordt getroffen.
Veel pleit ervoor om beducht te zijn voor het leggen van oorzakelijk verbanden. Ondertussen is het, zeker ook in deze ernstige tijd, van groot belang om zelfonderzoek niet uit de weg te gaan. De tien dagen van bekering bieden daarvoor, ook voor christenen, een inhoudsvol kader. Waarbij het veelbelovend is dat de periode eindigt met het feest van de verzoening: Jom Kipoer!
Tenslotte, de sjofar geldt als startschot van een periode van bezinning. Het geluid van de ramshoorn herinnert christenen ook aan het ‘bazuingeschal’ (o.a. Matth. 24:31, te denken valt aan het geschal van een ramshoorn) dat zal klinken tijdens de wederkomst van Jezus. We spitsen onze oren en kunnen niet wachten tot we de klanken horen. Klanken die de opmaat vormen voor de eeuwige jubel op de verzoening.
Tijdens een zeven weken durende voorbereidingsperiode bereidt het Joodse volk zich intens voor op de gave van de Torah. Dagelijks wordt een speciale zegening uitgesproken. Sommige mannen scheren zelfs hun baard niet als teken van toewijding aan God.